از آنجایی که داده‌های قیمت سهام متاثر از عوامل معین و نامعین هستند، پیش‌بینی بازار سهام تنها با استفاده از ابزار و تکنیک‌هایی موفق خواهد بود که می‌توانند بر مشکل عدم قطعیت، نویز و غیرخطی بودن قیمت‌ها غلبه کنند؛ از این رو نیاز است تا با استفاده از داده‌های قیمت و حجم معاملات سهام و با محاسبه اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال، روند و قیمت سهام پیش‌بینی شود. تحلیلگران تکنیکال برای پیش‌بینی بهتر از چندین اندیکاتور استفاده می‌کنند.
در این مقاله به چیستی اندیکاتور و معرفی پرکاربردترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال خواهیم پرداخت.
اندیکاتور چیست؟
تحلیلگران جهت تحلیل روند بازار و معامله دارایی‌های مختلف از دو ابزار تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال استفاده می‌کنند. تحلیل فاندامنتال جهت شناسایی ارزش ذاتی فعلی یک دارایی و پیش‌بینی آن در آینده استفاده می‌شود؛ در حالی که تحلیل تکنیکال برای ارزیابی روند تاریخی قیمت یک دارایی و پیش‌بینی آن در آینده مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به این توضیحات درمی‌یابیم که رویکرد این دو تحلیل با یکدیگر متفاوت است.
در تحلیل تکنیکال مهارت تحلیل نمودارها اهمیت دارد. معامله‌گران جهت بررسی روند از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کنند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، اندیکاتورها هستند.
اندیکاتورها، ترکیبی از توابع و الگوریتم‌های ریاضی هستند که بر مبنای فرمول‌های ویژه ای طراحی شده و روی نمودار قیمت دارایی یا حجم معاملات آن محقق می‌شوند و نهایتا خروجی آن به صورت سیگنال‌های معاملات شناخته می‌شوند.
کاربردهای اندیکاتور (indicator) چیست؟
کاربردهای اندیکاتور به دو دسته تقسیم می‌شوند که عبارت است از:
شناسایی جهت و قدرت روند
سیگنال خرید و فروش به معنای ارائه پیش‌بینی تغییرات در روند قیمت یک دارایی قبل از وقوع آن است؛ اندیکاتورها می‌توانند به خوبی نشانه‌های وقوع این تغییرات پیش‌بینی کنند و به معامله‌گران ارائه دهند.
ارزیابی اعتبار سایر تحلیل ها
ممکن است معامله‌گران با استفاده از تحلیل فاندامنتال یا دیگر روش‌ها، یک دارایی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند؛ اندیکاتورها با ارزیابی شرایط کنونی و گذشته دارایی، می‌توانند جهت بررسی صحت و اعتبار این تحلیل مورد استفاده قرار بگیرند.
معرفی انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال
اندیکاتورها را می‌توان به سه دسته زیر تقسیم کرد که شامل:
اندیکاتورهای روندی (Trend)
نمودار قیمت یک دارایی می‌تواند در سه حالت قرار بگیرد:
- روند صعودی که نشان دهنده افزایش قیمت است.
- روند نزولی که کاهش قیمت را نشان می‌دهد.
- روند خنثی که نوسان قیمت یک دارایی در یک محدوده ثابت را نشان می‌دهد.
این اندیکاتورها، یک دید کلی از قیمت تاریخی دارایی به معامله گران ارائه می‌دهد؛ زیرا با میانگین‌گیری از قیمت یک دارایی در دوره‌های زمانی مختلف، روند قیمت یک دارایی را ارزیابی می‌کند.
اندیکاتورهای مومنتوم یا نوسانگرها (Oscillator)
کاربرد این اندیکاتورها عبارت هستند از:
اندیکاتورهای مومنتوم، قدرت روندها را ارزیابی می‌کنند تا بتوانند زمان ایجاد تغییرات را تشخیص دهند.
اندیکاتورهای مومنتوم، حساس به هیجانات بازار هستند و زمانی که حجم زیادی دارایی در بازار به یک سمت خاص حرکت می‌کند، این اندیکاتورها به معامله‌گران اخطار می‌دهند؛ بنابراین، توانایی واکنش سریع و کیفیت تحلیل معامله گر را افزایش می‌دهد.
اندیکاتور حجم (Volume)
حجم معاملات در دوره‌های زمانی مختلف دیتاهای زیادی به معامله گران ارائه می‌دهد که بتوانند تصمیمات مناسبی را در بازار بگیرند. این اندیکاتورها می‌توانند ارزیابی‌های لازم را روی حجم معاملات پیش رو در بازار اجرا کنند.
انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال از نظر زمانی
یک روش برای دسته‌بندی اندیکاتورها وجود دارد که آن‌ها را مبتنی بر زمان تقسیم بندی می‌کند؛ بنابراین انواع اندیکاتور در تحلیل تکنیکال به دو دسته زیر تقسیم می‌شود:
اندیکاتورهای پیشرو (Leading Or Oscillator)
این اندیکاتورها قبل از بروز تغییرات در روندها، دیتاهای خوبی را در اختیار تحلیلگران قرار می‌دهند و در زمان کوتاه و ارزیابی سریع روندها بسیار مناسب هستند.
به کمک این اندیکاتورها می‌توان:
- میزان معاملات هیجانی در بازار را مورد ارزیابی قرار داد.
- سیگنال‌های مناسبی در مدت زمان کوتاه جهت تشخیص روندها دریافت کرد.
اندیکاتورهای پیرو (Lagging Or Trend)
این اندیکاتورها نمی‌توانند در کوتاه‌مدت استفاده شوند؛ اما اندیکاتورهای مناسبی برای معامله دارایی‌ها در بلندمدت در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد. این اندیکاتورها نوسانات دوره ای در قیمت را از بین می‌برند و ریسک را در بلندمدت کاهش می‌دهند.
معرفی مهم‌ترین اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
پرکاربردترین اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال عبارت هستند از:
اندیکاتور باندهای بولینگر
باندهای بولینگر Bollinger Band در اوایل دهه ۸۰ میلادی توسط جان بولینگر به معامله گران معرفی شده است. باندهای بولینگر گاهی فشرده شده و گاهی گسترده می‌گردند. هرگاه باندهای بولینگر گسترده شوند بازار در حالت نوسانی شدید قرار دارد. هرگاه باندهای بولینگر به هم نزدیک و فشرده شوند بازار در حالت نوسان کم قرار دارد.
معمولا بعد از یک فشردگی شاهد یک گستردگی و بعد از گستردگی شاهد یک فشردگی هستیم. هرگاه قيمت‌ها خارج از باند بولینگر بالا قرار گیرند بازار در حالت بیش خرید قرار گرفته و به زودی شاهد کاهش قیمت خواهیم بود و سیگنال فروش صادر می‌گردد. هرگاه قیمت‌ها زیر باند پایین قرار گیرند بازار در وضعیت پیش فروش شده و احتمال افزایش قیمت وجود دارد و سیگنال خرید صادر می‌گردد.
اندیکاتور ابر ایچیموکو
به کمک این اندیکاتور می‌توان اطلاعات بسیار زیادی مانند شناسایی روند قیمت، سرعت روندها و تشخیص حمایت‌ها و مقاومت‌ها را اجرا نمود.
قبلا استفاده از این اندیکاتور امری دشوار بود؛ زیرا پیاده‌سازی آن بر روی نمودار قیمت دارای پیچیدگی بود، اما با ورود هوش مصنوعی به تحلیل تکنیکال استفاده از آن بسیار آسان شده است؛ به همین دلیل بهترین اندیکاتور شناسایی روند، ابر ایچیموکو است.
کاربردهای آن شامل موارد زیر است:
- تعیین روند سهم
- تعیین نقاط برگشت قیمت دارایی
- تعیین نقاط حمایت و مقاومت
- تعیین حد ضرر
- شناسایی جهت و قدرت روند
- گرفتن سیگنال‌های ورود و خروج
- کسب دیتاهای مهم از سهم در بازه زمانی کوتاه
اندیکاتور میانگین متحرک
مهم ترین و پراستفاده ترین ابزارها در تحلیل تکنیکی استفاده از میانگین متحرک است. انواع گوناگون میانگین متحرک برای نمایش دادن نوسان قیمت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تصویر شفاف تری از روند تغییرات قیمت اوراق بهادار به دست آید.
مبنای این اندیکاتور داده‌های قیمت یک دارایی است و جهت پیش‌بینی قیمت در کوتاه‌مدت کاربرد ندارد؛ بلکه با از بین بردن نوسانات کوتاه‌مدت، روند فعلی یک دارایی را تعیین می‌کنند.
این اندیکاتور جهت گرفتن سیگنال ورود و خروج به یک دارایی استفاده نمی‌شود؛ بلکه برای تعیین جهت قیمت، روند و پیدا کردن مناطق احتمالی مقاومت و حمایت استفاده می‌شود.
اندیکاتور مک‌دی MACD
شاخص همگرایی و واگرایی میانگین متحرک MACD اندیکاتور MACD مخفف عبارت Moving Average Convergence Divergence است. این عبارت به معنی همگرایی (Convergence) و واگرایی (Divergence) میانگین متحرک است. این اندیکاتور ابداع آقای جرالد بی اپل است. از این اندیکاتور در تحلیل تکنیکال برای به دست آوردن قدرت ، جهت و شتاب در یک روند استفاده می‌شود. این اندیکاتور در اغلب موارد با استفاده از قیمت پایانی محاسبه می‌شود . بر خلاف اندیکاتورهای دیگر اندیکاتور MACD فرمول سختی برای محاسبه خود ندارد.
اندیکاتور RSI
شاخص قدرت نسبی یا RSI در سال ۱۹۷۸ معرفی شده و از محبوبیت زیادی در میان معامله گران برخوردار است. RSI از نوع نوسانگر‌هایی است که سرعت و شتاب تغییرات قیمت را اندازه گیری می‌کند و مانند بیشتر نوسانگرها به بخش پایینی نمودار قیمت اضافه می‌شود. RSI بین ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند که دو سطح مهم آن یعنی ۳۰ و ۷۰ نشان دهنده سطح بیش فروش (فروش افراطی) و پیش خرید (خرید افراطی) است.
سخن پایانی
شما برای آموختن کار با اندیکاتورها در زمان اندک می‌بایست به خوبی چیستی اندیکاتور را درک کنید؛ اما نباید اساس معاملات خود را روی اندیکاتورها قرار دهید بلکه باید از مجموعه ای از ابزارها برای تحلیل دارایی خود استفاده کنید و نهایتا تصمیم نهایی خود را اتخاذ کنید.